Giải đáp: HỌC Y HỌC CỔ TRUYỀN CÓ KHÓ KHÔNG?

Y học cổ truyền Việt Nam với hệ thống lý luận và phương pháp độc đáo là một ngành học đầy hấp dẫn. Tuy nhiên, không phải ai cũng có đủ đam mê và quyết tâm để theo đuổi con đường trở thành y bác sĩ chuyên lĩnh vực này. Vậy y học cổ truyền là ngành học gì, quá trình đào tạo ra sao và liệu nó có khó không? Hãy cùng tìm hiểu thêm những chia sẻ bên dưới để có cái nhìn rõ hơn về ngành học này nhé!

Y học cổ truyền là gì?

Y học cổ truyền (Tiếng anh: Traditional medicine) còn được gọi là Đông y, là một hệ thống y học có nguồn gốc từ Trung Quốc và Việt Nam, tập trung vào việc duy trì sức khỏe và điều trị bệnh tật bằng cách cân bằng các yếu tố Âm Dương và Ngũ Hành trong cơ thể. Một số bậc thầy trứ danh trong ngành nghề y học của Việt Nam từ thuở xưa có thể kể đến như Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác và Tuệ Tĩnh.

Kể từ thời Văn Lang và Đại Việt, nền y học Việt Nam đã kết hợp lý luận y học từ phương Đông cùng với những kiến thức chữa bệnh tích góp từ 54 dân tộc khác nhau. Họ đã sử dụng đặc quyền am hiểu về các nguyên liệu thảo dược, dược liệu từ thiên nhiên của vùng nhiệt đới gió mùa và cuối cùng tích góp tạo ra nền y học cổ truyền của Việt Nam.

Điểm tạo nên sự đặc biệt của phương pháp này chính là những vị thuốc có nguồn gốc từ thiên nhiên và được điều chỉnh linh hoạt theo từng ca bệnh khác nhau. Các phương pháp điều trị khác của y học cổ truyền như châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt,… với mục tiêu chính là tập trung vào điều chỉnh và cân bằng lại các yếu tố Âm – Dương bên trong cơ thể cũng đã được ghi nhận về tính hiệu quả và an toàn. 

Cách chẩn đoán bệnh trong y học cổ truyền

Nếu như ngành y học phương Tây sở hữu rất nhiều phương pháp áp dụng các công nghệ hiện đại vào việc kiểm tra sức khỏe của bệnh nhân thì nền y học cổ truyền chỉ chẩn đoán bệnh dựa trên bốn phương pháp ngoại quan được gọi là tứ chẩn.

Vọng chẩn

Phương pháp vọng chẩn dựa trên các thông tin về điều kiện sống cũng như hoàn cảnh và các dấu hiệu biểu hiện trên cơ thể bệnh nhân để xác định bệnh. Y học cổ truyền chú trọng việc quan sát các biểu hiện bệnh tật phản ánh ra bên ngoài cơ thể ở các bộ phận tiêu biểu như mắt, lưỡi, họng,… Theo như nền y học này, các bộ phận này đều có mối liên hệ nhất định với các bộ phận phủ tạng nằm sâu bên trong cơ thể.

Văn chẩn

Cũng tương tự như vọng chẩn, các bác sĩ y học cổ truyền sẽ lắng nghe kỹ thông tin từ người bệnh và quan tâm đến các biểu hiện thuộc về tính chất âm thanh như tiếng thở, tiếng ho khan ho có đờm, rên,… từ các bệnh nhân.

Vấn chẩn

Các thói quen sinh hoạt trong cuộc sống thường ngày cùng chế độ dinh dưỡng và tâm sinh lý sẽ được các bác sĩ ghi nhận để chẩn đoán bệnh và được gọi là phương pháp vấn chẩn. Từ các thông tin được cung cấp, các bác sĩ có thể biết được tiến triển của căn bệnh cũng như thời gian khởi phát để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Thiết chẩn

Với thiết chẩn, các bác sĩ sẽ trực tiếp sờ, nắn lên các vị trí như tay, chân, bụng và mạch hoặc sử dụng một số dụng cụ đi kèm để khám bệnh. Việc xem mạch sẽ giúp họ biết được hiện trạng suy yếu của các tạng phủ và vị trí nông sâu hay tính chất về hàn nhiệt của căn bệnh.

Phương pháp điều trị của y học cổ truyền

Sau đây là một số phương pháp điều trị tiêu biểu của ngành y học cổ truyền còn được ứng dụng rộng rãi trong ngày nay:

Châm cứu: Các bác sĩ sẽ sử dụng các chiếc kim bằng kim loại nhỏ để châm xuyên qua lớp da, sau đó chuyển động bằng tay hoặc sử dụng biện pháp kích điện để tác động đến hệ thần kinh trung ương. Cơ chế này giúp giải phóng các chất hóa học vào trong cơ, tủy sống hay não và thúc đẩy khả năng tự chữa bệnh một cách tự nhiên của cơ thể.

Xoa bóp, bấm huyệt: Đây không những là một phương pháp chữa trị các căn bệnh mãn tính mà còn giúp cho việc phòng bệnh rất hiệu quả. Cách thức hoạt động chính là sử dụng bàn tay và ngón tay để tác động lực lên các huyệt trên cơ thể bệnh nhân.

Uống thuốc: Thuốc ngành y học cổ truyền đều có thành phần từ nguyên liệu của thiên nhiên bao gồm cả thực vật và động vật. Mỗi vị thuốc sẽ được kết hợp với các dược liệu khác nhau tùy theo chứng bệnh. Đặc trưng của thuốc y học cổ truyền đó là có thể sử dụng được trong thời gian rất dài, phù hợp trong việc chữa trị các căn bệnh mãn tính.

Kiến thức đào tạo ngành Y học cổ truyền

Khi học Y dược cổ truyền, sinh viên sẽ được cung cấp những kiến thức chuyên sâu về ngành nghề  bao gồm:

Về kiến thức của chuyên ngành:

• Những kiến thức lý luận về sự kết hợp thuốc trong y học phương Đông
• Các quy luật cơ bản về sự tác động qua lại giữa môi trường sống với sức khỏe, các biện pháp duy trì và cải thiện đời sống để bảo vệ và nâng cao sức khỏe thông qua các phương pháp y học cổ truyền kết hợp với y học hiện đại.
• Luật pháp và các chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân.
• Những nguyên tắc cơ bản về chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh theo phương pháp Y học cổ truyền.
• Phương pháp kết hợp các dược phẩm cổ truyền….

Về những kỹ năng:

Khi học Y dược cổ truyền, sinh viên sẽ được rèn luyện những kỹ năng nhằm phục vụ tốt nhất cho nghề nghiệp. Các kỹ năng đó bao gồm:

• Khám và chữa được một số bệnh, chứng bệnh thường gặp bằng Y học cổ truyền kết hợp xen kẽ Y học hiện đại
• Nắm vững các thủ thuật điều trị như: Dưỡng sinh, Thực hành bệnh viện (cố định tạm thời, tiêm chích, lấy mẫu bệnh phẩm, băng bó vết thương, chọc dò, thụt tháo…), châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt theo phương pháp Y học cổ truyền kết hợp y học hiện đại khi cần thiết
• Thực hiện được các chương trình giáo dục sức khỏe, giáo dục công tác dự phòng tại các cơ sở y tế và cho nhân dân khi cần, nhất là các chương trình liên quan đến Y dược cổ truyền
• Điều tra, theo dõi tình hình sức khỏe, dịch bệnh, các chỉ số sức khỏe và thực trạng của Y dược cổ truyền tại địa phương. Đồng thời thực hiện các biểu mẫu hồ sơ thống kê liên quan đến những công việc đã được triển khai.
• Có khả năng tham gia công tác nghiên cứu khoa học cũng như  tiếp cận các vấn đề theo các phương pháp lý luận và thực tiễn về Y dược cổ truyền.
• Ngoài ra, khi theo học Y dược cổ truyền, sinh viên còn cần rèn luyện thêm những tố chất đặc thù như: tỉ mỉ, cẩn trọng , nhân hậu và thấu hiểu. Đây là những đức tính không thể thiếu trong quá trình làm nghề y. 

Học y học cổ truyền có khó không?

Mức độ khó khăn khi học y học cổ truyền phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kiến thức cơ bản, thái độ và phương pháp học tập của người học. 

Về kiến thức cơ bản

Lý thuyết và phương pháp của y học cổ truyền khác biệt lớn so với y học hiện đại. Y học cổ truyền có quan điểm toàn diện về con người và bệnh tật, trong khi đó y học hiện đại có quan điểm cơ học. Do đó, người học cần có kiến thức nền tảng nhất định như lý thuyết cơ bản, chẩn đoán, điều trị theo y học cổ truyền.

Về thái độ học tập

Việc học YHCT đòi hỏi sự nỗ lực đáng kể. Lý thuyết và phương pháp tương đối phức tạp, cần nhiều thời gian, công sức cho việc học. Do đó, người học cần có thái độ học tập nghiêm túc và kiên trì.

Về phương pháp học

Cần nắm vững các cách tiếp cận khác nhau như truyền dạy sư phụ-đồ đệ, đào tạo chính quy, tự học… để lựa chọn phù hợp với bản thân.

Tóm lại, Học y học cổ truyền không hề dễ dàng, đòi hỏi người học phải có kiến thức cơ bản, thái độ học tập đúng đắn và phương pháp học hiệu quả.