NẮNG NÓNG 40 ĐỘ, HỌC NGAY CÁCH GIẢI NHIỆT CHUẨN ĐÔNG Y

Để giúp cơ thể cân bằng nhiệt trong mùa nóng, Đông y có một số loại nước uống, món ăn bài thuốc, vị thuốc… giải nhiệt (thanh nhiệt), làm mát cơ thể, giúp giải tỏa cái oi nóng của mùa hè.

Giải nhiệt là gì? 

Trong Y học cổ truyền, “giải nhiệt” (hay còn gọi là “thanh nhiệt”) là việc sử dụng các thảo dược hoặc phương pháp điều trị để làm giảm nhiệt độ cơ thể, hạ sốt, và giải tỏa các triệu chứng do nhiệt độc gây ra. Ý tưởng chính là cân bằng lại sự mất cân bằng giữa âm và dương trong cơ thể, nơi nhiệt độc (hay “hỏa”) quá thịnh. 

Giải nhiệt trong Y học cổ truyền được thực hiện bằng cách:

Sử dụng các dược liệu có tính hàn, mát:
Các loại thuốc nam như bạch mao căn (rễ cỏ tranh), cúc tần, huyền minh, nha đam, bồ kết… được sử dụng để thanh nhiệt, giải độc, làm mát cơ thể. 

Sử dụng các phương pháp điều trị như:
Châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt để điều hòa khí huyết, giải nhiệt. 

Tăng cường các hoạt động giúp cơ thể tự làm mát:
Uống nước mát, ăn các loại trái cây tươi, tắm nước mát, mặc quần áo thoáng mát. 

Một số phương pháp giải nhiệt bằng Đông y

Các loại nước uống 

Trà xanh, nụ vối hoặc lá vối, nhân trần, quả la hán, cây chó đẻ răng cưa,  rau má, chè , cỏ ngọt,  râu ngô,  cúc hoa, hoa hòe,  quả dứa dại,  mạch môn,  đậu đen sao, mướp đắng, bí đao… đun lên làm nước uống có tác dụng giải nhiệt thông dụng mà dân gian chúng ta vẫn dùng hàng ngày, đó là sử dụng các vị thuốc. 

Người ta có thể dùng độc vị (một vị) hoặc có thể dùng một vài vị phối hợp với nhau (phối ngũ) để tạo nên những loại nước giải khát thơm ngon, dễ uống và làm tăng hiệu quả thanh nhiệt, giải độc, mát gan như: Hoa hòe với cúc hoa, đậu đen với mạch môn, nụ vối với quả la hán, râu ngô với quả dứa dại…, thậm chí có thể phối hợp khá nhiều vị với nhau để tạo nên các loại trà tam bảo, ngũ bảo, bát bảo…

Các món ăn, bài thuốc giải nhiệt

Chè bột sắn dây, chè đậu xanh, chè đậu đen, canh đậu đỏ; cháo vỏ dưa hấu, gạo tẻ; chè đậu xanh, đậu đỏ, đậu đen; cháo đậu đen, gạo lứt; ngó sen; đậu ván trắng; củ cải trắng…

Theo y học cổ truyền, thịt hến vị ngọt, tính hàn, tác dụng thanh nhiệt, trừ thấp, giải độc, nhuận trường, mát gan, thông tiểu nên rất tốt cho người bị nhiệt độc thường sinh mụn nhọt, táo bón, tiểu tiện khó, viêm gan, vàng mắt, tiểu đường. Rau bồ ngót có vị ngọt, tính mát, tác dụng bổ huyết, giải nhiệt, nhuận trường…

Canh thịt với rau tần ô cũng có tác dụng thanh nhiệt, kích thích tiêu hóa, ho, viêm họng do nhiệt. Thịt nạc vị ngọt, tính bình, không độc, tác dụng bổ huyết, nhuận trường, kết hợp với rau tần ô có vị ngọt nhạt, hơi đắng, the, mùi thơm, tính mát.

Các loại rau, trái như: dừa, dưa hấu, thanh long, mủ trôm, rau má, actiso, nhân trần, sương sâm… có tác dụng làm mát cơ thể.

Lưu ý khi sử dụng

Khi sử dụng các loại nước giải khát, các món ăn bài thuốc, vị thuốc thanh nhiệt, giải nhiệt cần chú ý một số vấn đề sau đây:

– Liều lượng cần vừa phải, tránh lạm dụng quá mức, đặc biệt đối với trẻ em, người già và những người tỳ vị hư yếu dễ bị lạnh bụng, đi lỏng.

– Sau những bữa ăn có nhiều đồ sống lạnh thì nên giảm lượng các loại nước uống giải nhiệt để tránh gây rối loạn tiêu hóa.

– Khi chọn mua các cây cỏ này ở dạng khô thì phải tránh thứ bị ẩm mốc và đã để quá lâu, không còn hoạt chất có lợi. Tốt nhất là nên mua loại tươi về nấu nước uống hoặc tự phơi sấy khô, bảo quản cẩn thận để dùng dần.

– Không nên uống các loại nước giải nhiệt quá nhiều vào buổi tối.

– Do mỗi người có mỗi thể tạng khác nhau nên cần lựa chọn vị thuốc, món ăn, thức uống phù hợp với cơ địa.

– Các loại này thường có tính lạnh, mát, có các vị đắng nhẹ, lờ lợ hoặc ngọt nhẹ, nên người tạng hàn không nên dùng.

– Các loại nước giải nhiệt thường có tác dụng lợi tiểu, vì vậy nếu dùng lâu dài thay nước uống có thể mất cân bằng điện giải, kém hấp thu một số vi khoáng như calci, kali… Do đó, dù là tốt, cũng không nên dùng thường xuyên, kéo dài…